طی چهار سال اخیر که توسعه ۵G در کشورهای مختلف دنبال شده است، اغلب رگولاتورهای جهان با روش مزایده، منابع ارزشمند و محدود فرکانسی را به اپراتورهای متقاضی برای یک دوره مشخص تخصیص داده و اپراتورها مبتنی بر این دارایی ارزشمند، پروژه‌های توسعه شبکه ۵G خود را دنبال می‌کنند. در برخی کشورها رویکردهای غیر مزایده‌ای و مبتنی بر شایستگی نیز دیده شده است اما دولت مالزی در سال ۲۰۲۱ یک رویکرد کاملا جدید را ارائه داد که همچنان محل بحث بازیگران داخلی این کشور است.
در مالزی رگولاتور به نمایندگی از دولت به جای برگزاری فرآیند مزایده و تخصیص فرکانس، از تابستان ۲۰۲۱ یک نهاد دولتی جدید تحت عنوان DNB تأسیس کرده که به تنهایی مسئولیت توسعه زیرساخت فیزیکی شبکه را بر عهده داشته باشد و به نوعی تنها دارنده پروانه بهره‌برداری از فرکانس ۵G خواهد بود. در واقع DNB تنها اپراتور عمده‌فروشی ۵G در مالزی به حساب خواهد آمد که می‌تواند زیرساخت خود را بدون تبعیض در اختیار حداکثر ۱۲ اپراتور موبایل قرار دهد. طبق برنامه هر اپراتور Core خود را خواهد داشت اما شبکه دسترسی به صورت تجمیع شده مبتنی بر یک RAN در اختیار آنها خواهد بود.
دلایل مختلفی از سوی دولت جهت اتخاذ این رویکرد عنوان شده است. دلیل اول کاهش هزینه‌های توسعه سراسری است. بنا بر برآوردهای دولت مالزی اگر پنج اپراتور موبایل هر یک جداگانه شبکه ۵G خود را توسعه دهند، مجموعا هزینه‌ای معادل ۸٫۳ میلیارد دلار را خواهند داشت اما اگر یک شبکه ملی واحد مسئولیت ارائه زیرساخت را به عهده بگیرد، هزینه‌ها به ۳٫۹ میلیارد کاهش پیدا خواهد کرد (۵۳% کاهش). دلیل دوم اهمیت نظارت و کنترل دقیق بر دارایی ملی فرکانس و از طرف دیگر حذف چالش‌های امنیتی و سیاسی مرتبط با مالکیت خارجی و مدیریت فناوری‌های خارجی در زیرساخت شبکه آینده موبایل کشور مالزی عنوان شده است.
حداقل چهار اپراتور موبایل در مالزی در حال حاضر با طرح فعلی مخالفند و عنوان کرده‌اند در صورت لزوم توسعه مبتنی بر اپراتور عمده فروشی شبکه ۵G، باید یک نهاد دیگر نیز که می‌تواند کنسرسیومی از اپراتورهای موبایل باشد این مسئولیت را به عهده بگیرد، چرا که با وجود فقط یک اپراتور DNB در لایه پایینتر، اپراتورهای موبایل در سناریوهای پیش‌بینی‌نشده، قابلیت مذاکره روی هزینه‌ها و تعرفه‌ها را نخواهند داشت. این در حالی است که با اجرای این مدل، پروانه‌های فرکانس‌های فعلی این اپراتورها (به عنوان دارایی نامشهود) نیز ممکن است بی ارزش تلقی شود. چالش‌های این چنینی در مالزی که از پنج ماه پیش مورد بحث جدی اپراتورها و دولت بوده، ممکن است مدل فعلی را قبل از شروع جدی، با شکست مواجه کند هر چند تا پایان ۲۰۲۱ DNB در سه شهر اصلی حداقل ۳۰۰ سایت ۵G را عملیاتی نموده و به صورت آزمایشی در اختیار یکی از اپراتورها قرار داده است.
محمد باباگل‌زاده