عدد و رقم شکل فوق به اندازه کافی تکان دهنده است. جمعیت و تعداد خودرو در ایران و ترکیه تقریباً برابر است اما مصرف بنزین ما ۱۰ برابر (بله ۱۰ برابر!) ترکیه است. تفاوت قیمت بنزین مصرفی در ایران و ترکیه در سال رقمی در حدود ۳۰ میلیارد دلار می شود!
اکنون سوال این است که: آیا فناوری و خدمات های دیجیتالی نمی تواند راهکاری بدهد که نه کل مساله سوخت، بلکه تنها ده درصد آن، معادل ۳ میلیارد دلار از این هدر رفت سرمایه ملی جلوگیری کند؟
اخیراً شنیده شد که سازمان فناوری اطلاعات پیشگام استفاده از کارتهای بانکی بجای کارت هوشمند سوخت شده است که میلیاردها تومان در صدور کارتهای جدید صرفه جویی می کند. خبری خوب! اما چرا به همین میزان اکتفا کنیم؟ چرا از فناوری‌های نوین دیجیتالی (و نه صرفاً راهکارهای سنتی دولت الکترونیک) برای کاهش واقعی مصرف سوخت و قاچاق استفاده نکنیم؟ عجیب است که گاهی برای صرفه جویی چند ده میلیارد تومانی تلاش بسیار میشود اما حوزه انرژی و سوخت که ارقام هدر رفت میلیارد دلاری است کمتر مورد توجه قرار میگیرد.
مساله توکن‌ها (Token)پیشتر در اقتصاد به اشکال بسیار سنتی همچون کوپن و مانند آن مطرح شده است، اما به دلیل سازوکار کاغذی و یا الکترونیکی ناکارامد به توفیق زیادی دست نیافته است. اکنون به مطرح شده توکن‌های دیجیتالی و امنیت و اطمینان پذیری بالای آنها (که با فناوری هایی همچون بلاکچین پشتیبانی میشود) میتوان کاربردهای بدیع و جذابی برای حل مشکلات کشور از جمله مشکل قاچاق و مصرف بالای سوخت پیدا کرد.
به عنوان نمونه آیا نمی‌شود سهمیه سوخت را به صورت “دیجیتال توکن” برای آحاد ملت تعریف کرد و با نرخ یارانه‌ای فعلی به آنها واگذار کرد؟ این توکن ها میتوانند در بازار ثانویه به صورت الکترونیکی خرید و فروش شوند. در این صورت هم برای افرادی که خودرو ندارند یا کمتر از خودرو استفاده می‌کنند درآمد ایجاد کند و هم با نرخ رقابتی در اختیار کسانی که مصرف بیشتری دارند قرار گیرد. جالب‌تر آنکه حتی میتوان قاچاق سوخت (که شایسته تر است دیگر نام صادرات را بر آن بگذاریم) در مناطق مرزی با این سوختهای خریداری شده از محل توکن‌ها آزاد شود. چرا که توکن سوخت یارانه‌ای، حق و «سهمیه محدود» افراد بوده که سوخت معادل آن میتواند در بازارهای همسایه فروخته شده و ارز آوری هم برای کشور داشته باشد.
قطعا تکمیل این طرح و اجرای پایلوت آن میتواند یکی از اقدامات جدی وزارت ارتباطات با همکاری وزارت نفت برای تحقق اقتصاد دیجیتالی در کشور باشد. امیدوارم وزیرجوان علاقمند به تحول دیجتال در کشور این حوزه را هم مورد توجه قرار دهد، حوزه ای که در صورت موفقیت، ولو نسبی، تاثیر اقتصادی آن در کشور در این شرایط تحریم، با هیچ پروژه دیگری قابل مقایسه نیست.
در رویداد هفته دیجیتال ایران ، نشستی با همکاری رویداد تهران هوشمند در محل برج میلاد در روز دوشنبه ۱۹ آذرساعت ۱۳:۳۰ با موضع فناوری بلاکچین و کاربردهای آن با حضور کارشناسان این صنعت برگزار خواهد شد. امیدواریم راهکارهای مفید مبتنی بر بلاکچین هرچه بیشتر و بهتر در این نشست مورد بررسی و بحث کارشناسان قرار گیرد.
نویسنده: محمد کشوری
گروه علمی تحلیلی طیف
جهت ثبت نام در نشست تخصصی بلاکچین و خدمات هوشمند در هفته دیجیتال ایران به لینک زیر مراجعه فرمایید